Door het toenemende gebruik van endoscopen in ziekenhuizen over de hele wereld, wordt de reiniging en desinfectie van endoscopen een steeds belangrijker onderdeel van infectiepreventieplannen. In het Amsterdam UMC, locatie AMC, wordt al jaren gebruik gemaakt van Vac-a-Scope om gedesinfecteerde endoscopen veilig te verpakken, vervoeren en op te slaan, en zo de integeriteit van deze instrumenten te behouden.
De reiniging en desinfectie van endoscopen is een complex proces. Neeltje Phaff werkt op de centrale sterilisatieafdeling (CSA) en de endoscopenreiniging van het Amsterdam UMC, locatie AMC, en neemt ons mee door de verschillende stappen.
Reinigen, desinfecteren en drogen
“Bij binnenkomst op onze afdeling worden de vuile endoscopen eerst voorgereinigd. Afhankelijk van het type endoscoop worden ze doorgespoten en worden de kanalen met een fijn ragertje schoongemaakt. Daarna wordt de endoscoop in de reinigings- en desinfectiemachine geplaatst en nauwkeurig aangesloten op onder andere een lektest”, vertelt Neeltje Phaff.
Iedere stap wordt nauwkeurig gedocumenteerd in een computersysteem. “Door het scannen van barcodes bij de verschillende stappen is later precies terug te vinden wanneer een endoscoop welke stap in het proces heeft doorlopen, welke medewerker de handelingen heeft uitgevoerd en welke lektest er bijvoorbeeld gebruikt is.” Na de desinfectie worden de endoscopen naar een droogkast verplaatst, waar ze 120 minuten moeten drogen.
Veilig verpakt met Vac-a-Scope
Zodra de endoscopen gedroogd zijn is het tijd voor de laatste stap in het proces: de verpakking met Vac-a-Scope. “De endoscoop wordt in een tray geplaatst, die wordt afgedekt met een plastic hoes met daarop een groene smiley, om aan te geven dat de endoscoop schoon is. Daarna schuiven we het geheel in een vacuümzak”, zegt mevrouw Phaff. Ze laat zien hoe de Vac-a-Scope, een tafelmodel verpakkingssyteem, vervolgens in korte tijd alle lucht uit de zak verwijderd.
“De vacuüm verpakte endoscoop kan nu geen kant meer op en kan tijdens het vervoer naar de afdeling niet verschuiven”, vertelt mevrouw Phaff. Hierdoor is er minder kans op transportschade.
De verpakking wordt voorzien van een label waarop staat tot wanneer het instrument veilig te gebruiken is. De op deze manier verpakte endoscoop kan tot 30 dagen[1] worden bewaard zonder waardevolle ruimte in beslag te nemen in de droog- en opbergkast.
“De Vac-a-Scope is gebruiksvriendelijk en het werken met het apparaat is eenvoudig te leren”, zegt mevrouw Phaff. Wel is het zo dat niet iedere CSA-medewerker dit mag doen. “Er zijn medewerkers die speciaal zijn opgeleid in het reinigen van endoscopen, omdat het een specifiek proces is dat je regelmatig moet uitvoeren.”
Opgeslagen waar nodig
Dat de instrumenten veilig kunnen worden opgeslagen op de afdelingen waar ze gebruikt worden, is een groot voordeel voor de gebruikers die zo altijd een gedesinfecteerde endoscoop bij de hand hebben.
Alleen op de afdeling Maag-, Darm- en Leverziekten (MDL) worden endoscopen niet met de Vac-a-Scope verpakt, simpelweg omdat er op die afdeling dagelijks veel endoscopen gebruikt worden, die niet lang worden opgeslagen. De endoscopen worden daar ook op de afdeling zelf gedesinfecteerd.
Voor de andere afdelingen die endoscopen gebruiken, bijvoorbeeld de KNO-afdeling, de OK en de IC, wordt de Vac-a-Scope altijd gebruikt en komen de endoscopen na desinfectie vacuüm verpakt terug voor veilige opslag op de afdeling zelf.
Mevrouw Phaff herinnert zich van een ander ziekenhuis waar ze heeft gewerkt dat de gedesinfecteerde endoscopen daar in verzegelde boxen werden opgeslagen, maar inmiddels werkt ze al vele jaren met de Vac-a-Scope. “Het is aan de Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen (DSMH) om te bepalen welke methode er wordt gebruikt in het ziekenhuis, maar ik werk in ieder geval met plezier met Vac-a-Scope en ook de gebruikers van de endoscopen zijn tevreden”, concludeert ze.