Infectiebeheersing en herverwerking in de gezondheidszorg
Wereldwijd worden jaarlijks honderden miljoenen patiënten getroffen door een zorggerelateerde infectie (HCAI, HAI of nosocomiale infectie).
Een zorggerelateerde infectie is een infectie die patiënten oplopen tijdens hun verblijf in een ziekenhuis of andere zorginstelling, die niet aanwezig was of geïncubeerd was op het moment van opname. In de westerse wereld krijgt ongeveer 8% van de patiënten die in een ziekenhuis worden opgenomen een infectie, in ontwikkelingslanden is dat zelfs nog meer.
Wat veroorzaakt infecties?
Infecties worden veroorzaakt door verschillende micro-organismen die veel voorkomen in onze omgeving. De meeste zijn ongevaarlijk of zelfs goed voor de mens, maar patiënten in de gezondheidszorg lopen doorgaans meer risico op een infectie door de schadelijke micro-organismen vanwege onderliggende ziekte en/of andere factoren die het immuunsysteem van de patiënt hebben verzwakt.
Bacteriën
Bacteriën vermenigvuldigen zich door splitsing en kunnen niet-pathogeen (onschadelijk) of pathogeen (infectieziekten veroorzakend) zijn. Sommige bacteriën kunnen zeer resistente endosporen vormen die alleen tijdens sterilisatie kunnen worden gedeactiveerd of gedood. Bacteriën veroorzaken infectieziekten zoals cholera, miltvuur, lepra, builenpest, sepsis en MRSA.
Virussen
Een virus heeft een eenvoudige structuur en valt niet in de categorie van complete cellen. Een virus heeft een andere cel nodig om te infecteren om zich te kunnen voortplanten. Met behulp van het DNA of RNA van de geïnfecteerde cel kan het virus zich delen en vermenigvuldigen. Virussen kunnen virale infecties veroorzaken, zoals verkoudheid, hondsdolheid, pokken, mazelen, HIV, polio, SARS en griep.
Microscopische schimmels
Microscopische schimmels zijn verder ontwikkeld dan bacteriën en virussen. Ze zijn ongeveer 20 keer groter dan bacteriën. De meeste pathogene schimmels moeten in grote aantallen aanwezig zijn om een infectie te veroorzaken, en vaak moet ook het immuunsysteem van de persoon verzwakt zijn. Sommige infecties veroorzaakt door een gistschimmel van het geslacht Candida staan bekend als candidiasis. Candida veroorzaakt bijvoorbeeld spruw, genitale schimmelinfecties en onychomycose.
Protozoa
Protozoa zijn eencellige organismen met een dierlijk gedragspatroon en behoren tot de meest ontwikkelde micro-organismen. Protozoa veroorzaken ziekten zoals malaria, cryptosporidiose en slaapziekte.
Prionen
Prionen zijn infectieuze deeltjes die alleen uit eiwitten bestaan. Prionziekten worden veroorzaakt doordat een eiwit een verkeerde vorm aanneemt, het dient dan als een sjabloon wanneer het gezonde eiwitten binnendringt en verandert om zich te reproduceren. Prionen zijn erg moeilijk te deactiveren en de WHO beveelt aan om ten minste twee prion-inactiveringsmethoden te combineren (reiniging en sterilisatie). Prionen veroorzaken de gekkekoeienziekte (BSE); wanneer mensen geïnfecteerd raken, wordt dit de ziekte van Creutzfeldt-Jakob genoemd.
Het barrièreprincipe
Het doel van infectiebeheersing is het verminderen van het aantal ziekteverwekkers.
Getinge promoot waar mogelijk het concept van 3 zones - 2 barrières. De eerste barrière voorkomt kruisbesmetting van goederen door personeel en de tweede barrière voorkomt dat schone en steriele goederen worden gemengd.
De zones zijn van elkaar gescheiden door reinigings- en desinfectiemachines en sterilisatoren met doorgeeffuncties. Vuile goederen bereiken de ontvangstruimte in dezelfde instrumentennetten, manden en containers waarin ze zijn afgeleverd. Na een visuele inspectie worden de goederen ofwel direct in de reinigings- en desinfectiemachine met doorvoerfunctie geladen, ofwel eerst handmatig gereinigd en vervolgens in de reinigings- en desinfectiemachine gezet.
De gereinigde en gedesinfecteerde goederen worden uitgeladen aan de kant van de schone zone. Zodra ze gesorteerd, geïnspecteerd en verpakt zijn, zijn de goederen klaar voor steriele herverwerking. Na sterilisatie worden de goederen opgeslagen op rekken of in karren voor verder transport binnen het ziekenhuis.
Leer meer over de 3 zones van infectiebeheersing
Reiniging
Reiniging wordt beschouwd als de belangrijkste stap bij het opnieuw verwerken van een instrument of apparaat. Reiniging moet zichtbaar vuil verwijderen en de hoeveelheid biologisch materiaal verminderen, ter voorbereiding op het desinfectieproces.
Desinfectie
Het desinfectieproces vermindert het aantal pathogene micro-organismen op de instrumenten aanzienlijk door ze te verwijderen en/of te doden. Bacteriële sporen worden niet noodzakelijkerwijs gedood door desinfectie; het aantal kan echter worden verminderd als gevolg van het reinigingsproces.
Sterilisatie
Sterilisatie omvat de volledige vernietiging van alle vormen van microbieel leven, inclusief bacteriën, virussen en sporen. Om effectief te zijn, moet sterilisatie worden voorafgegaan door reiniging, het verwijderen van alle vreemde materialen van het item en desinfectie, het verminderen van pathogene micro-organismen tot een niveau dat niet schadelijk is voor de gezondheid.
Volg de WHO-normen
Het doel van de handleiding “Decontamination and reprocessing of medical devices for health-care facilities" (Decontaminatie en herverwerking van medische hulpmiddelen voor gezondheidszorginstellingen) is om richtlijnen te bieden bij het verbeteren van de normen voor reiniging, desinfectie en sterilisatie in gezondheidszorginstellingen over de hele wereld.